Zasada ceny rynkowej (The arm’s lenght principle), zwana także zasadą dystansu lub zasadą ceny rynkowej, jest międzynarodową normą uzgodnioną przez państwa członkowskie OECD i powinna być przez nie stosowana w celu ustalania cen transferu dla celów podatkowych.1 Jest to kluczowe pojęcie w międzynarodowym prawie podatkowym, odnoszące się do ceny rynkowej, zgodnie z którą ceny ustalane między powiązanymi firmami powinny odpowiadać tym, które byłyby uzgodnione między niezależnymi podmiotami.

Zasada ta została ujęta w art. 9 ust. 1 Modelowej Konwencji Podatkowej OECD, która stanowi podstawę dwustronnych konwencji podatkowych, zawieranych pomiędzy państwami członkowskim OECD oraz między krajami nieczłonkowskimi.2

Definicja ceny rynkowej ma tutaj zasadnicze znaczenie, ponieważ zapewnia, że transakcje między podmiotami powiązanymi są wyceniane w sposób sprawiedliwy i transparentny.

Artykuł 9 stanowi, że:

„jeżeli […] między dwoma przedsiębiorstwami w zakresie ich stosunków handlowych lub finansowych, zostaną omówione lub narzucone warunki, które różnią się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne przedsiębiorstwa, wówczas zyski, które osiągnęłoby jedno z przedsiębiorstw bez tych warunków, ale z powodu tych warunków ich nie osiągnęło, mogą być uznane za zyski tego przedsiębiorstwa i odpowiednio opodatkowane”3.

Gracze kasyn i najlepsze bitcoin kasyno w mieście mogą mieć ogromny wpływ na rynek nieruchomości. Przemysł kasynowy szybko się zmienia, a nowe rozwiązania dają inwestorom wyjątkową szansę. Na przykład, gry online stają się legalne w wielu amerykańskich stanach, a nawet stare sieci kasyn wchodzą w ten trend. Istnieje również rozwijający się rynek w Azji, skupiony wokół Macau, największego rynku hazardowego na świecie.

Kasyna mogą mieć również wpływ na lokalną sprzedaż detaliczną, ponieważ turyści mogą spędzić kilka dni na odwiedzaniu kasyn i stołowaniu się. W rezultacie, lokalna sprzedaż detaliczna może wzrosnąć.
Oprócz kasyn, inne sektory, które mają wpływ na gospodarkę, to między innymi gry online. Chociaż hazard online jest stosunkowo nowym przemysłem, potencjał jest ogromny. Ponieważ więcej osób ma dostęp do internetu, oczekuje się, że liczba hazardzistów wzrośnie. Oprócz gier online, wiele starych kasyn również podąża za tym trendem. Innym obiecującym rynkiem jest rynek azjatycki, który koncentruje się na chińskim terytorium Macau, gdzie znajduje się największy rynek hazardu na świecie.

Innym ważnym czynnikiem jest poziom zatrudnienia na danym obszarze. Kasyna tworzą nowe miejsca pracy w okolicy, co może zmniejszyć stopę bezrobocia w społeczności. Należy to jednak porównać ze stopą bezrobocia w obszarze statystycznym. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę wzrost zatrudnienia na obszarze działania kasyna oraz inne zmiany ekonomiczne w otoczeniu.

Cena rynkowa w prawie polskim

Tak wyrażona zasada ceny rynkowej została przeniesiona na grunt polskiego prawa i w niemal niezmienionym brzmieniu zapisana art. 11 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.4 (W aktualnym stanie prawnym art. 11c ust. 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Definicja ceny rynkowej w prawie polskim odzwierciedla zasady międzynarodowe i jest stosowana w celu zapewnienia uczciwej konkurencji oraz odpowiedniego rozliczania podatków przez przedsiębiorstwa.

Zasada pełnej konkurencji a cena rynkowa

Zasada pełnej konkurencji traktuje członków grupy wielonarodowej jako oddzielne, niezależne od siebie jednostki, nie zaś jako połączone ze sobą części jednego przedsiębiorstwa. Z tego względu główny nacisk kładziony jest w niej na istotę transakcji realizowanej przez takie podmioty oraz na fakt, czy umówione przez strony warunki można uznać za rynkowe. Pociąga to za sobą wymóg przeprowadzenia analizy porównawczej, co stanowi sedno stosowania zasady pełnej konkurencji.

Analiza porównawcza w ustaleniu ceny rynkowej

Analiza porównawcza wprowadza konieczność przeprowadzenia porównania między warunkami ustalonymi lub narzuconymi pomiędzy podmiotami powiązanymi a takimi, jakie byłyby ustalone między przedsiębiorstwami niezależnymi. Aby takie porównanie mogło zostać uznane za prawidłowe, żadna z ewentualnych różnic między porównywanymi sytuacjami nie może wpływać znacząco na warunek rozpatrywany z metodycznego punktu widzenia albo istnieć musi możliwość dokonania racjonalnie dokładnych poprawek w celu wyeliminowania wpływu jakichkolwiek różnic na analizowaną transakcję.

Po co stosuje się zasadę pełnej konkurencji?

Głównym celem stosowania zasady pełnej konkurencji jest układanie stosunków handlowych i finansowych pomiędzy podmiotami powiązanymi w taki sposób, by odtworzyć w obrotach między nimi dynamikę sił rynkowych. Dzięki takiemu podejściu zasada ta zapewnia równe traktowanie pod względem podatkowym przedsiębiorstw powiązanych i jednostek niezależnych. Oznacza to, że zasada ceny rynkowej wspiera rozwój międzynarodowego handlu i inwestycji, stanowiąc kluczowy element w zapewnieniu sprawiedliwej konkurencji i właściwego opodatkowania na rynkach globalnych.

Zasada ceny rynkowej – wyzwania i kontrargumenty

Argumenty używane przez jej przeciwników opierają się przede wszystkim na fakcie, że próby tworzenia iluzji braku powiązań pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład grupy są dla nich krzywdzące, ponieważ nie uwzględniają w wystarczającym stopniu oszczędności wynikających ze skali operacji oraz ścisłej kooperacji takich podmiotów. Wskazuje się również na to, że przedsiębiorstwa powiązane często uczestniczą w transakcjach, których nie podjęłyby się jednostki niezależne, przy czym niekoniecznie wynika to z chęci przeprowadzenia optymalizacji podatkowej. W sytuacji, gdy podmioty powiązane zawierają transakcję rzadko spotykaną na rynku, dla której istnieje mało danych porównywalnych lub nie ma ich wcale, trudno jest zastosować zasadę pełnej konkurencji, gdyż nie można jednoznacznie określić jakie warunki zostałyby zaakceptowane przez jednostki niezależne. Sam fakt, że nie można znaleźć takiej transakcji pomiędzy stronami niezależnymi nie może oznaczać, że transakcja jest niezgodna z zasadą pełnej konkurencji.

Przypisy

1 J. Wyciślok, Ceny transferowe. Przedsiębiorstwa powiązane. Przerzucanie dochodów, Wydawnictwo C.H. Warszawa 2014, s.1.
2 Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86 z późn. zm. art.11a ust. 1 pkt 1.
3 Przygotowano na podstawie: OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations, rozdz. I, Paryż 2010.
4 Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 86).

Art. 11 ust. 1: „Jeżeli:

podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów
— i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały — dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań”.