Opis metodymetoda podziału zysków (MPZ) jest pierwszą z metod zysku transakcyjnego wskazanych w polskich przepisach podatkowych, która polega na określeniu łącznych zysków, jakie w związku z daną transakcją (transakcjami) osiągnęły podmioty powiązane, oraz podziału tych zysków między te podmioty w takiej proporcji, w jakiej dokonałyby tego podziału podmioty niezależne.

Łączne zyski, określa się przy zastosowaniu wspólnego standardu rachunkowości i wspólnej waluty, jeżeli podmioty powiązane, dla których ten zysk jest wyznaczany, stosują wspólny standard rachunkowości i prowadzą księgi rachunkowe we wspólnej walucie. W przeciwnym przypadku łączne zyski określa się przez zastosowanie jednego ze standardów rachunkowości oraz jednej z walut stosowanych przez podmioty powiązane.

Podział zysków w praktyce biznesowej – metody

Podziału zysków wynikającego z proporcji, o której mowa powyżej, można dokonać dwoma sposobami:

  • analiza rezydualna

Nazwa: Metoda podziału zysku (MPZ) – analiza rezydualna

Rodzaj metody: metoda podatkowa z grupy metod zysku transakcyjnego

Opis metody: przez analizę rezydualną należy rozumieć metodę, która dzieli sumę zysków uzyskanych w związku z daną transakcją (transakcjami) przez podmioty powiązane uczestniczące w tej transakcji (transakcjach) w dwóch etapach.

W pierwszym etapie każdemu uczestnikowi transakcji przypisuje się minimalny zysk, jaki osiągają podmioty niezależne w tego rodzaju transakcjach; w drugim etapie wszelkie pozostałe po podziale w pierwszym etapie zyski dzielone są pomiędzy podmioty powiązane uczestniczące w danej transakcji zgodnie z zasadami, jakie ustaliłyby podmioty niezależne uczestniczące w takiej transakcji; jeżeli suma osiągniętych przez podmioty powiązane zysków jest niższa niż suma zysków przypisanych w pierwszym etapie, to zyski przypisane podlegają zmniejszeniu; korekta dokonywana w etapie drugim uwzględnia funkcje ekonomiczne, takie jak:

  • podział ryzyka gospodarczego i odpowiedzialności stron transakcji,
  • rozmiar zaangażowanych, środków, maszyn i urządzeń,
  • wartość zaangażowanych dóbr niematerialnych.

Analiza rezydualna dzieli zyski z transakcji w oparciu o obiektywne miary, którymi mogą być wskaźniki rentowności, w szczególności rentowność sprzedaży lub na działalności operacyjnej. Należy zauważyć, iż wskaźniki rentowności odzwierciedlają stosunek określonego zysku (na sprzedaży brutto, sprzedaży netto, działalności operacyjnej, na działalności gospodarczej, brutto lub netto) do określonych miar przychodów, co obrazuje bezpośrednią zyskowność transakcji dokonywanych przez podmiot w ramach poszczególnych rodzajów działalności podmiotu.

Wskaźnik ów pozwala na ocenę opłacalności działalności podmiotu, przedstawiając ile zysku na przychodach generuje jedna złotówka tego przychodu, a więc można uznać, iż stanowią one kryterium podziału zysku transakcyjnego jakiego spodziewałyby się podmioty niepowiązane. Jeżeli natomiast przedsiębiorstwo sprzedaje swoje produkty lub usługi jedynie do podmiotów powiązanych, z takim działaniem mamy do czynienia w przypadku firm doradczych dla grupy kapitałowej, to można zastosować w/w miary w odniesieniu do takich samych miar uzyskanych przez podmioty niepowiązane prowadzące podobną działalności gospodarczą po odpowiednim ich skorygowaniu o następujące elementy:

  • wielkość obrotów,
  • strukturę obrotów,
  • czasookres funkcjonowania na danym rynku,
  • charakter świadczonych usług lub sprzedawanych produktów,
  • inne, które w sposób istotny świadczą o odmienności porównywanych firm (tutaj dobrym narzędziem badania porównywalności miar jest benchmarking).

Porównywalność transakcji: wymagana przepisami rozdziału 2 Badanie porównywalności transakcji w związku z rozdziałem 3 Metody weryfikacji cen  Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

  • analiza udziału

Nazwa: Metoda podziału zysku (MPZ)

Rodzaj metody: metoda podatkowa z grupy metod zysku transakcyjnego

Opis metody: analiza udziału jest jedną z dwóch metod proporcjonalnego podziału zysku, która dzieli między podmiotami powiązanymi połączony zysk z transakcji, której przedmiotem są dobra wytworzone lub ulepszone przez te podmioty, w oparciu o względną wartość działań podjętych przez każdy z powiązanych podmiotów, uwzględniając następujące czynniki:

  • podział ryzyka gospodarczego i odpowiedzialności stron transakcji,
  • rozmiar zaangażowanych środków, maszyn i urządzeń,
  • wartość zaangażowanych dóbr niematerialnych.

Jak wynika z powyższego, analiza udziału opiera się w swej istocie na czynnikach subiektywnych, polegających na uzasadnieniu względnej wartości działań podjętych w celu osiągnięcia przychodu transakcyjnego. Względność działań można badać w oparciu o miary opisane przy analizie rezydualnej, jednakże głównymi elementami są tutaj analiza funkcjonalna stron transakcji, użyte aktywa i ponoszone ryzyka oraz koszty związane z transakcją.

Porównywalność transakcji: wymagana przepisami rozdziału 2 Badanie porównywalności transakcji w związku z rozdziałem 3 Metody weryfikacji cen  Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Wzór matematyczny: nie ma jednego wzoru, który pozwalałby na użycie danej metody.

Proporcjonalnego podziału zysków dokonuje się przez właściwe określenie przychodów uzyskanych przez każdy z podmiotów powiązanych oraz poniesionych kosztów związanych z daną transakcją (transakcjami). Brak uregulowań prawnych w zakresie metod określenia zysków oraz kosztów związanych z transakcją powoduje dobór dowolnych działań, w wyniku których zysk zostanie określony zgodnie z zasadami prawa podatkowego.

W celu właściwego zdefiniowania zysków transakcyjnych realizowanych przez podmioty powiązane, w pierwszej kolejności należy rozpatrzyć strukturę transakcji. Trudno bowiem posługiwać się jedynie transakcją jednostronną jak np. dostawa surowców czy sprzedaż produktów gotowych bez uwzględnienia zysków pochodzących ze sprzedaży produktów gotowych, w których surowce te stanowią czynnik produkcyjny. Jak wynika z praktyki tylko w sytuacji, gdy przedmiotem transakcji są dobra niematerialne i prawne lub usługi, transakcję można rozpatrywać jednostronnie. W takim bowiem  przypadku zyski po stronie dostawcy lub świadczącego są określane wprost, natomiast u nabywcy wskazuje się (kalkuluje) względną wartość korzyści, jaką osiągnął ten podmiot w wyniku nabycia tych praw lub usług. Zysk proporcjonalny wynika z podziału zysku transakcyjnego jedną z dwóch metod oraz odpowiednio przypisany podmiotom uczestniczącym w transakcji.

Porównywalność transakcji: wymagana przepisami rozdziału 2 Badanie porównywalności transakcji w związku z rozdziałem 3 Metody weryfikacji cen  Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Wzór matematyczny: został wskazany w opisie metody podziału zysku dokonanej analizą rezydualną i analizą udziału.