Zgodnie z przepisami prawa polskiego oraz z wytycznymi OECD wybór metody wyceny transferu powinien prowadzić do znalezienia najwłaściwszej metody dla konkretnego, weryfikowanego przypadku.
Zgodnie z art. 11d ust.3 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przy wyborze metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach uwzględnia się w szczególności:
– warunki, jakie zostały ustalone lub narzucone pomiędzy podmiotami powiązanymi,
– dostępność informacji niezbędnych do prawidłowego zastosowania metody oraz
– specyficzne kryteria jej zastosowania.
W praktyce przy wyborze należy uwzględnić m.in.:
– mocne i słabe strony danej metody,
– odpowiedniość rozważanej metody w kontekście natury danej transakcji określonej poprzez analizę funkcjonalną,
– dostępność danych po stronie podatnika,
– dostępność wiarygodnych danych (w szczególności niekontrolowanych danych porównawczych) potrzebnych do zastosowania danej metody; przykładowo czy dostępne są dane o marży brutto do zastosowania metody ceny odsprzedaży,
– stopień porównywalności pomiędzy kontrolowaną i niekontrolowaną transakcją, obejmujący również wiarygodność korekt porównawczych dokonanych celem eliminacji materialnych różnic pomiędzy nimi,
– kontrybucja stron transakcji: czy strony wnoszą wartościowy wkład w kontrolowaną transakcję lub wnoszą unikatowe aktywa niematerialne,
– rodzaj aktywności – czy np. jest wysoce zintegrowana,
– czy odsprzedawane dobro zostało przetworzone,
– różnica czasowa pomiędzy zakupem a odsprzedażą dobra.
Powyższy katalog jest przykładowy i otwarty.
Metody ustawowe i z wytycznych
Zgodnie z polskimi przepisami prawa podatkowego oraz Wytycznych OECD w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz administracji podatkowych, wyróżnia się pięć metod weryfikacji ceny transakcyjnej.
Metody te dzielą się dodatkowo na metody tradycyjne oraz metody zysku transakcyjnego:
Metody tradycyjne
- metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej
- metoda ceny odsprzedaży
- metoda „koszt plus” (zwana wcześniej metodą „rozsądnej marży”)
Metody zysku transakcyjnego
- metoda marży transakcyjnej netto
- metoda podziału zysku, którą określa się za pomocą
- analizy rezydualnej
- analizy udziału
Metody ustalania ceny transferowej wskazane przez ustawodawcę nie mają przypisanej hierarchii. Wybór metody zależy od dopasowania jej do określonego stanu faktycznego. W sytuacjach, w których wskazane metody nie mogą mieć zastosowania można stosować metody niepodatkowe.
Korzystając z metod podatkowych należy zwrócić szczególną uwagę na zapisy rozdziału 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21.12.2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Rozdział ten został poświęcony na szczegółowy opis zastosowania metod weryfikacji cen transferowych.
Bardzo istotnym aspektem ustalania cen/marż w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi jest bowiem wyznaczenie ich w odniesieniu do rynku zewnętrznego. Oznacza to, iż dany podmiot powiązany ustalając warunki zawarcia transakcji z drugim podmiotem powiązanym, powinien odnieść się do warunków podobnych transakcji realizowanych z podmiotem niezależnym (tzw. porównanie wewnętrzne), bądź też do zbliżonych transakcji zawieranych przez podmioty niezależne (tzw. porównanie zewnętrzne).
Należy przy tym wskazać, iż za porównywalne uznać można takie transakcje, w których żadna z ewentualnych różnic pomiędzy badanymi transakcjami lub pomiędzy podmiotami zawierającymi te transakcje nie mogłaby w sposób istotny wpłynąć na cenę przedmiotu takiej transakcji na wolnym rynku lub można dokonać racjonalnie dokładnych poprawek eliminujących istotne efekty takich różnic.
Przeprowadzając analizę porównawczą podmiotów dokonujących transakcji na danym rynku należy uwzględnić przebieg transakcji, w tym funkcje, jakie wykonują dane podmioty w porównywalnych transakcjach, uwzględniając analizę angażowanych przez nie aktywów, obejmującą również dobra materialne i niematerialne niezaliczone do aktywów, kapitał ludzki oraz ponoszone ryzyka.
Należy zauważyć, iż wskazane powyżej metody podatkowe bazują na transakcjach porównywalnych w zakresie wewnętrznym lub zewnętrznym. Dla podmiotów badanych przez organy podatkowe lub skarbowe możliwość porównania wewnętrznego jest ważniejsza z punktu widzenia minimalizacji ryzyka podatkowego porównywalnych transakcji. Takie ryzyko występuje zawsze, gdy dochodzi do porównania transakcji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi na różnych rynkach, w różnych okolicznościach faktycznych oraz przy różnej strategii ich działania.
Procedura wyboru metody wyceny transferu
- analizą udziału
